Ontmoet u wel eens jongeren die piekeren en gespannen zijn, die hoofdpijn hebben en zich slecht kunnen concentreren, die weinig sociale contacten hebben en zich verantwoordelijk voelen? Dan hebt u wellicht te maken met een jongere met zorgtaken: een jonge mantelzorger!

Jonge mantelzorgers zijn kinderen en jongeren die opgroeien met een langdurig ziek, verslaafd, lichamelijk of geestelijk beperkt familielid, thuis of in de directe omgeving. Dit kan een ouder, broer of zus zijn, maar ook een ander familielid, zoals opa of oma.

Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt deze jongeren met het behouden, of het hervinden, van een gezonde balans tussen zorgen voor naasten en zorgen voor zichzelf.

Kwart jongeren is mantelzorger

Ongeveer een kwart van de jongeren tot 24 jaar groeit thuis op met ziekte en/of zorg. Volgens Mantelzorg NL (landelijke vereniging van mantelzorg en zorgvrijwilligers) wordt 1 op de 4 jongeren gezien als mantelzorger.

Het gaat om jongeren die thuis of in hun directe omgeving te maken hebben met iemand die langdurig ziek is, verslaafd is of een beperking heeft (lichamelijk of geestelijk), een gehandicapte broer of zus, een ouder die verslaafd of chronisch ziek is of een ouder die een psychiatrische stoornis heeft.

Wat kunt u als professional doen?

Jonge mantelzorgers zijn een verborgen groep, zij zien zichzelf niet als mantelzorger en maken daarom geen of weinig gebruik van ondersteuningsmogelijkheden. Deze jongeren zijn niet zielig, maar verdienen wel aandacht. Het is daarom van belang dat dit thema onder de aandacht is bij iedereen die met jongeren werkt!

U kunt de jonge mantelzorger helpen door:

• Alert te zijn op de mogelijke aanwezigheid van een mantelzorgsituatie!
• Belangstelling en begrip te tonen voor de situatie.
• De jongere uit te nodigen voor een gesprek en de situatie bespreken. Benadruk dat ze nergens schuld aan hebben. Door uit te leggen snappen jongeren beter wat er aan de hand is.
• Samen te onderzoeken of de jongere ondersteuning nodig heeft en welke mogelijkheden er zijn.
• De jongere te stimuleren zijn of haar eigen activiteiten zoveel mogelijk uit te blijven voeren en als het kan vrienden ook thuis uit te nodigen.
• Eventueel samen een vertrouwenspersoon te zoeken.

Op de website ikzorgvoor.com staat op de pagina voor beroepskrachten de JMZ Check: een tool waarmee beroepskrachten een jonge mantelzorger kunnen herkennen, ondersteunen en doorverwijzen.

Voor leerkrachten in het primair en voortgezet onderwijs zijn er signaalkaarten met handvatten om signalen bij jonge mantelzorgers te herkennen en tips hoe ermee om te gaan.

Waar vinden ouders van jonge mantelzorgers informatie?

Op de CJG-websites voor ouders/opvoeders zijn themadossiers opgenomen, waaronder een themadossier over kinderen met zorgtaken.

Waar kan de jonge mantelzorger terecht?

De jongere kan met vragen of voor ondersteuning altijd contact met het Centrum voor Jeugd en Gezin opnemen.

Cursussen en trainingen voor kinderen en jongeren

• MEE Ontmoetingsgroep Brussen: broer of zus met een beperking - voor kinderen en jongeren
• KOPP/KOV-groepen: Er worden in de regio Hollands Midden regelmatig groepen georganiseerd voor kinderen van ouders met psychische of verslavingsproblemen. Deze worden vermeld in de agenda en bij de cursussen op de CJG-website voor ouders/opvoeders.

Interessante websites voor jongeren

• Mantelzorg.nl - jongerenpagina van de landelijke vereniging voor mantelzorgers
• Kankerspoken.nl - voor en over kinderen die een vader of moeder hebben met kanker
• Inloophuisscarabee.nl - een inloophuis in Leiden waar mensen elkaar kunnen ontmoeten die met kanker in aanraking komen
• Helpmijndierbareisverslaafd.nl - voor jongvolwassenen die een ouder met een verslaving hebben
• KOPPsupport - voor jongeren met een ouder met psychische of verslavingsproblemen
• Vitalismaatjes.nl - vrijwilligersorganisatie die kinderen tussen de 5 en 18 jaar koppelt aan een volwassen vrijwilliger
• Tv-serie Bikkels - tv-serie van de VPRO over jonge mantelzorgers
• Ikzorgvoor.com - platform voor jonge mantelzorgers voor de gemeenten Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten en Zoeterwoude.